异名:Carduus japonicus (Fisch. ex DC.) Franch. (synonym)、Cirsium belingshanicum Petr. ex Hand.-Mazz. (synonym)、Cirsium bodinieri (Vaniot) H. Lév. (synonym)、Cirsium cerberus (Vaniot) H. Lév. (synonym)、Cirsium hainanense Masam. (synonym)、Cirsium japonicum (Thunb.) Fisch. ex DC. f. fukienense (Kitam.) Kitam. (synonym)、Cirsium japonicum (Thunb.) Fisch. ex DC. var. australe Kitam. (synonym)、Cirsium japonicum (Thunb.) Fisch. ex DC. var. fukienense Kitam. (synonym)、Cirsium japonicum (Thunb.) Fisch. ex DC. var. intermedium (Maxim.) Matsum. (synonym)、Cirsium japonicum (Thunb.) Fisch. ex DC. var. takaoense Kitam. (synonym)、Cirsium lacinulatum Nakai (synonym)、Cirsium maackii Maxim. var. intermedium (Maxim.) Nakai (synonym)、Cirsium maackii Maxim. var. kiusianum Nakai (synonym)、Cirsium senile Nakai (synonym)、Cirsium smithianum Petr. (synonym)、Cnicus bodinieri Vaniot (synonym)、Cnicus cerberus Vaniot (synonym)、Cnicus japonicus (DC.) Maxim. (synonym)、Cnicus japonicus (Fisch. ex DC.) Maxim. var. intermedius Maxim. (synonym)
俗名:山萝卜 (ShānLuóBo) Chinese、地萝卜 (DìLuóBo) Chinese、大蓟 (DàJì) Chinese
山萝卜(广东)大蓟(中国高等植物图鉴)地萝卜(广西)
Cirsium japonicum Fisch. ex DC., Prodr. 6: 640, 1837; Yabe in Tokyo Bot. Mag. 18: 63, 1904; Kitam., in Act. Phytotax. et Geobot. 3: 4, 1934; Chang in Sunyats. 3: 301, 1937; Kitam. in Mem. Coll. Sci. Kyoto Univ. Ser. B. 13: 64, 1937, p. p.;广州植物志, 526, 1956; 江苏南部种子植物手册, 796, 1959; S. Y. Hu in Quart. Journ. Taiwan Mus. 19 (1-2) 55, 1966; 中国高等植物图鉴, 4: 613, 1975; 石铸, 植物分类学报22 (5): 394, 1984——Cnicus japonicus (DC.) Maxim. in Bull. Acad. Sci. St. Pttersb. 19: 503, 1.874 et in Mel. Biol. 9: 322, 1874: Forbes et Hemsl. in Journ. Linn. Soc. Bot. 23: 461, 1888, p. p.——C. japonicus (DC.) Maxim. var. intermedius Maxim. in Mel. Biol. 9: 325, 1874——Carduus japonicus (DC.) Franch. in Nouv. Arch. Mus. Hist. Nat. Paris 6: 571 (Pl. David. 1: 178, 1884) , 1883——Cnicus bodinieri Vant. in Bull. Acad. Internat. Geogr. Bot. 12: 121, 1903——C. cerberus Vant. in Bull. Acad. internat. Geog. Bot. 1 2: 120, 1903-Cirsiurn japonicum DG. var. intermedium (Maxim.) Matsum., Indes Pl. Jap. 2: 640, 1912——C. maackii Maxim. var. intermedium (Maxim.) Nakai in Tokyo Bot. Mag. 26: 376, 1912——C. bodinieri (Vant.) Levl. in Fedde, Repert. Sp. Nov. 12: 189, 1913 et Fl. Kouy-Tcheou, 91, 1914: Petrak in Hand.——Mazz., Symb. Sin. 7: 1165, 1936; S. Y. Hu in Quart. Journ. Taiwan Mus. 19 (1-2): 52, 1966——C. cesberus (Vant.) Levl. in Fedde, Re pert. Sp. Nov. 12: 189, 1913, et Fl. Kouy——Tcheou 91, 1914 et Cat. Pl. Yunnan 41, 1915; S. Y. Hu in Quart. Journ. Taiwan Mus. 19(1-2): 52, 1966; Lauener in Not. Roy. Edinb. Gard. 34: 373, 1976——C. belingshanicum Petrak ex Hand.——Mazz. in Anzeig. Acad. Wiss. Wien. Math.——Naturw. Kl. 63: 110, 1926 et Symb. Sin. 7: 1166, 1936; S. Y. Hu in Quart. Journ. Taiwan Mus. 19(1-2): 52) 1966;中国高等植物图鉴, 4:611, 1975.——C. japonicum DC. var. ausrale Kitam., Cirs. Nov. Orient. ——Asiat. 12, 1931 et in Mem. Coll. Sci. Kyoto Univ. Ser. B. 13: 67, 1937; S. Y. Hu in Quart. Journ. Taiwan Mus. 19 (l-2): 56, 1966——C. lacinulatum Nakai, C. senile Nakai et C. maackii Maxim. var. kiusianum Nakai in Tokyo Bot. Mag. 46: 622, 623 et 624, 1932——C. japonicum DC. var. takaoense Kitam. in Act. Phytotax. et Geobot. 1: 57, 1932 et in Mem. Coll. Sci. Kyoto Unlv. Ser. B. 13: 67, 1937——C. japonicum DC. var. fukiense Kitam. in Act. Phytotax. et Geobot. l: 149, 1932; S. Y. Hu in Quart. Journ. Taiwan Mus. 19 (1-2): 56, 1966——C. smithianum Petrak in Mitt. Thuring. Bot. Ver. n. f. 1: 175, 1943——C. hainanense Masamune in Trans. Nat. Hist. Soc. Taiwan 33: 167, 1943.
多年生草本,块根纺锤状或萝卜状,直径达7毫米。茎直立,30(100)-80(150)厘米,分枝或不分枝,全部茎枝有条棱,被稠密或稀疏的多细胞长节毛,接头状花序下部灰白色,
被稠密绒毛及多细胞节毛。基生叶较大,全形卵形、长倒卵形、椭圆形或长椭圆形,长8-20
厘米,宽2.5-8厘米,羽状深裂或几全裂,基部渐狭成短或长翼柄,柄翼边缘有针刺及刺齿;侧裂片6-12对,中部侧裂片较大,向下及向下的侧裂片渐小,全部侧裂片排列稀疏或紧密,卵状披针形、半椭圆形、斜三角形、长三角形或三角状披针形,宽狭变化极大,或宽达3厘米,或狭至0.5厘米,边缘有稀疏大小不等小锯齿,或锯齿较大而使整个叶片呈现较为明显的二回状分裂状态,齿顶针刺长可达6毫米,短可至2毫米,齿缘针刺小而密或几无针刺;顶裂片披针形或长三角形。自基部向上的叶渐小,与基生叶同形并等样分裂,但无柄,基部扩大半抱茎。全部茎叶两面同色,绿色,两面沿脉有稀疏的多细胞长或短节毛或几无毛。头状花序直立,少有下垂的,少数生茎端而花序极短,不呈明显的花序式排列,少有头状花序单生茎端的。总苞钟状,直径3厘米。总苞片约6层,覆瓦状排列,向内层渐长,外层与中层卵状三角形至长三角形,长0.8-1.3厘米,宽3-3.5毫米,顶端长渐尖,有长1-2毫米的针刺;内层披针形或线状披针形,长1.5-2厘米,宽2-3毫米,顶端渐尖呈软针刺状。全部苞片外面有微糙毛并沿中肋有粘腺。瘦果压扁,偏斜楔状倒披针状,长4毫米,宽2.5毫米,顶端斜截形。小花红色或紫色,长2.1厘米,檐部长1.2厘米,不等5浅裂,细管部长9毫米。冠毛浅褐色,多层,基部联合成环,整体脱落;冠毛刚毛长羽毛状,长达2厘米,内层向顶端纺锤状扩大或渐细。花果期4-11月。
广布河北、山东、陕西、江苏、浙江、江西、湖南、湖北、四川、贵州、云南、广西、广东、福建和台湾。日本、朝鲜有分布。生于山坡林中、林缘、灌丛中、草地、荒地、田间、路旁或溪旁,海拔400-2100米。模式标本采自日本。
本种分布广,变化大,是一个多型的种;有关变化的情况及对变化的说明可参阅石铸的文章(植物分类学报22卷395页,1984)。
|
|