异名:Betula ceratoptera G. H. Liu et Ma (synonym)、Betula chinensis Maxim. var. angusticarpa H. J. P. Winkl. (synonym)、Betula chinensis Maxim. var. nana Liou (synonym)、Betula exalata S. Moore (synonym)、Betula jiaodongensis S. B. Liang (synonym)、Betula liaotungensis Baran. (synonym)
见树木图说、杵榆(河北)
Betula chinensis Maxim. in Bull. Soc. Nat. Moscou 54 (1): 47. 1879;
Burk. in Journ. Linn. Soc. Bot. 26: 498. 1899; Kom. in Acta Horti Petrop. 22: 42. 1903; H. Winkl. in Engler, Pflanzenreich 19 (IV-61): 67. fig. 19 G-F. 1904; Nakai in Journ. Coll. Sci. Tokyo 31: 202. 1911. et in Bot. Mag. Tokyo 29: 44. 1915; Schneid., Ill. Handb. Laubholzk. 2: 488. fig. 553 I-M. 554 a-b. 1912. et in Sarg., Pl. Wils. 2: 479. 1916; Rehd. in Journ. Arn. Arb. 4: 154. 1923. et Man. Cult. Trees and Shrubs ed. 2. 128. 1940;胡先骕, 中国植物图谱3:图版106. 1933.中国森林树木图志2: 33.图版13. 1948;周汉藩, 河北习见树木图
说95. 1934;陈嵘, 中国树木分类学154. 1937;刘慎谔, 东北木本植物图志200.图
版71.图103.图版74. 3.图1-7. 1955;中国高等植物图鉴1: 393.图786. 1972;
秦岭植物志1 (2): 54. 图41. 1974. ——Betula exalata S. Moore in Journ. Linn.
Soc. Bot. 17: 386. t. 16. fig. 8-10. 1879.——Betula chinensis Maxim. var. angusitcarpa H. Winkl., l. c. 67. 1904. ——Betula liaotungensis Baranov,东北木本植物图志, 201. 图版73. 图105. 图版72. 1. 图1-8. 1955. ——Betula chinensis
Maxim. var. nana Liou, 文献同上201. 图版73. 图104. 1955.
灌木或小乔木;一般高2至5米;树皮黑灰色,纵裂或不开裂;枝条灰褐色或灰色,
无毛;小枝密被长柔毛。叶厚纸质,卵形、宽卵形、较少椭圆形或矩圆形,长1.5-6厘
米,宽1-5厘米,顶端锐尖或钝圆,基部圆形,有时为宽楔形,边缘具不规则的齿牙状锯
齿,上面深绿色,幼时密被长柔毛,后渐无毛,下面绿白色,沿脉被长柔毛,脉腋间疏生髯
毛,无或沿脉偶有腺点;侧脉8-9(-10)对;叶柄长2-10毫米,密被长柔毛,有时多少具
树脂腺体。果序单生,直立或下垂,通常近球形,较少矩圆形,长1-2厘米,直径6-15毫
米;序梗几不明显,长约1-2毫米;果苞长5-9毫米,背面疏被短柔毛,基部楔形,上部具
3裂片,裂片通常反折,或仅中裂片顶端微反折,中裂片披针形至条状披针形,顶端尖,侧
裂片卵形至披针形,斜展,通常长仅及中裂片的1/3-1/2,较少与中裂片近等长。小坚果
宽倒卵形,长2-3毫米,宽1.5-2.5毫米,疏被短柔毛,具极狭的翅。
产于黑龙江、辽宁、河北、山西、山东、河南、陕西、甘肃。生于海拔150-3500米的山坡、山脊、石山坡及沟谷等的林中。朝鲜也有分布。模式标本采自河北百花山。
木质坚重,为北方较坚硬的木材之一,供制车轴及杵槌之用。树皮煎汁可染色。
|