异名:Cineraria fischeri Ledeb. (synonym)、Cineraria speciosa Schrad. ex Link (synonym)、Hoppea speciosa Reichb. (synonym)、Ligularia racemosa DC. (synonym)、Ligularia sibirica var. speciosa DC. (synonym)、Ligularia sibirica L. f. var. longibracteata Kitam. (synonym)、Ligularia sibirica L. f. var. racemosa (DC.) Kitam. (synonym)、Senecio ligularia Hook. f. (synonym)
图版15:1-5
Ligularia fischeri (Ledeb.) Turcz. Cat. Fl. Baic. Dahur. 644. 1837; Kitag. Lineam. Fl. Mansh. 457. 1939; Kitam. in Acta Phytotax. Geo-Bot. 9: 116. 1940 et. Mem. Coll. Sci. Kyoto Univ. Ser. B. 16: 193. 1942; 东北植物检索表404. 1959; Pojark. in Fl. URSS 26: 802. 1961; H. Koyama in Acta Phytotax. Geobot. 22: 75. 1966; S. Y. Hu in Quart. Journ. Taiwan Mus. 24: 58. 1967; H. Koyama in Mem. Fac. Sci. Kyoto Univ. Ser. Biol. 2: 47. 1968; Kitam. in Hara, Fl. E. Himal. 3: 117. 1975 et Colour. Ill. Herb. Pl. Jap. 1: 41. pl. 13: 87. 1978; 李昌福, 大韩植物图鉴745. 1979; Kitam. in Hara et al. Enum. Fl. Pl. Nepal 3: 34. 1982 et in Acta. Phytotax. Geobot. 33: 196. 1982, excl. syn. L. veitchiana (Hemsl.) Greenm. ——Cineraria fischeri Ledeb. Index Sem. Hort. Dorp. 170. 1820. ——C. speciosa Schrad. ex Link: Enum. Pl. Hort. Berol. 2: 334. 1822. ——Hoppea speciosa Reichb. in Flora. 7: 245. 1824. ——Ligularia racemosa DC. Prodr. 6: 314. 1838. ——L. sibirica var. speciosa DC. l. c. 6: 315. 1837; Hand.-Mazz. in Bot. Jahrb. 6S: 137. 1938. ——L. speciosa Fisch. et Mey. Ind. Sem Hort. Petrop. 5: 38. 1839: Kom. Fl. Manch. 3: 693. 1907;林镕, 北研丛刊 2: 535. 1934, p. p. quoad pl.
kirin.——Senecio ligularia Hook. f. Fl Brit. Ind. 3: 349. 1881, excl. var.; Forbes et Hemsl. in Journ. Linn. Soc. Bot. 23: 454. 1892, P. P.; 林镕, 北研丛. 刊3: 219. 1935. ——Ligularia sibirica var. racemosa (DC.) Kitam. in Fauna Fl. Nepal Him al. 1: 266. 1955. ——L. sibirica var.longibracteata Kitam. l. c. 1: 266. 1955, syn. nov.
多年生草本。根肉质,黑褐色,多数。茎高大,直立,高80-200厘米,上部及花序被黄褐色有节短柔毛,下部光滑,基部直径0.5-1厘米,被褐色枯叶柄纤维包围。丛生叶与茎下部叶具柄,柄长18-59厘米,光滑,基部鞘状,叶片肾形,长10-30厘米,宽13-40厘米,先端圆形,有时具尖头,边缘有整齐的锯齿,基部弯缺宽,长为叶片的1/3,两侧裂片近圆形,不外展,上面绿色,下面淡绿色,两面光滑,叶脉掌状,主脉5-7条,明显突起;茎、中上部叶具短柄,鞘膨大,叶片肾形,长4.5-5.5厘米,宽5-6厘米。总状花序长25-75厘米;苞片草质,卵形或卵状披针形,下部者长达6厘米,宽至2厘米,向上渐小,先端具短尖,边缘有齿;花序梗细,下部者长达9厘米,向上渐短;头状花序多数,辐射状;小苞片狭披针形至线形;总苞钟形,长7-20毫米,宽5-14毫米,总苞片8-9,2层,长圆形,宽3-5毫米,先端急尖,背部光滑,内层具宽膜质边缘。舌状花5-6(9),黄色,舌片长圆形,长15-25毫米,宽至8毫米,先端钝圆,管部长5-11毫米;管状花多数,长10-17毫米,管部长5-9毫米,冠毛红褐色短于管部。瘦果圆柱形,长6-11毫米,光滑。花果期7-10月。
产四川、湖北,贵州、湖南、河南、安徽、浙江、甘肃)陕西、华北地区及东北地区。生于拔100-2700米的水边、草甸子、山坡、灌丛中、林缘及林下。在尼泊尔、锡金、不丹、
苏联(东西伯利亚,模式标本产地)、蒙古、朝鲜,、日本也有分布。
本种分布很广,依据植株大小,总苞宽窄,苞片(苞叶)大小及形状可分为三个居群。
1.南方居群;植株高达2米;苞片宽卵形;总苞宽钟形,长12-20毫米,宽10-14毫
米;舌状花的舌片长20-25毫米,宽至8毫米;管状花长达17毫米。产我国安徽、浙江。
分布至日本。
2.北方居群:植株中等高,一般高0.6-1米;苞片卵形或卵状披针形;总苞钟形,长7-10毫米,宽5-8毫米;舌片长15-20毫米,宽5毫米;管状花长10-11毫米。产于除安徽、浙江及西藏以外的地区。分布于苏联、蒙古、朝鲜。
3.西藏居群:植株大小、总苞宽窄与北方居群近似,但苞片狭披针形至线形,与上述两个居群都不同。产我国西藏东南部。分布于尼泊尔、锡金、不丹。这一居群相当于Senecio ligularia Hook. f. 及 Ligularia sibirica var. longibracteata Kitam. et var. racemosa (DC.) Kitam.
本种以山紫菀之名入药。别称硬紫菀、土紫菀、蹄叶紫菀及马蹄紫菀。
|